Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập ngày 03/02/1930. Ngay từ rất sớm Đảng đã thấy rõ tầm quan trọng của việc xây dựng tổ chức Đoàn thanh niên. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai, họp từ ngày 20 đến ngày 26/3/1931 (tại nhà số 236, đường Richaud, nay là đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh) do đồng chí Tổng Bí thư Trần Phú chủ trì đã giành một phần quan trọng trong chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và chỉ thị cho tổ chức Đảng ở các địa phương phải quan tâm đến việc xây dựng Đoàn thanh niên. Hội nghị đã quyết định thống nhất các tổ chức Đoàn thành Đoàn thanh niên Cộng sản Đông Dương.

Ngay sau khi thành lập, Đoàn Thanh niên cộng sản Đông Dương đã phát triển được nhiều đoàn viên trong cao trào cách mạng 1930 – 1931, mà đỉnh cao là Xô Viết Nghệ Tĩnh. Từ phong trào cách mạng giai đoạn này đã xuất hiện nhiều gương thanh niên đấu tranh oanh liệt, tiêu biểu là người đoàn viên thanh niên cộng sản Lý Tự Trọng với câu nói nổi tiếng trước tòa án kẻ thù: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác”.

Sự phát triển lớn mạnh của Đoàn đã đáp ứng kịp thời những đòi hỏi cấp bách của phong trào thanh niên nước ta. Đó là sự vận động khách quan phù hợp với yêu cầu của cách mạng, đồng thời, phản ánh công lao to lớn của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người đã sáng lập và rèn luyện tổ chức Đoàn. Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ 3 họp từ ngày 22 – 25/3/1961 đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 (một ngày trong thời gian cuối của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 2, dành để bàn bạc và quyết định những vấn đề rất quan trọng đối với công tác thanh niên) làm ngày thành lập Đoàn hàng năm. Ngày 26/3 trở thành ngày vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh quang vinh.

Từ ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng, Đoàn đã nhiều lần thay đổi tên gọi:

          •    Từ 1931 – 1936: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương

          •    Từ 1937 – 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương

          •    Từ 11/1939 – 1941: Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương

          •    Từ 5/1941 – 1956: Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam

          •    Từ 25/10/1956 – 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam

          •    Từ 2/1970 – 11/1976: Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh

          •    Từ 12/1976 đến nay: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

Với lịch sử 89 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay.

Trải qua các kỳ đại hội, tổ chức Đoàn luôn hoàn thành xuất sắc sứ mệnh mà Đảng, Bác Hồ kính yêu và nhân dân giao phó, động viên lực lượng hùng hậu thanh niên xung kích cách mạng, viết nên huyền thoại và tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam anh hùng.

Sưu tầm